คำถามที่พบบ่อยคือ ผู้หญิงตั้งครรภ์ดื่มแอลกอฮอล์เป็นครั้งคราวอันตรายต่อเด็กหรือไม่? คำตอบเรื่องนี้อาจไม่ชัดเจนนัก เพราะผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพบางคนแนะนำให้คุณแม่หยุดดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์โดยสิ้นเชิง บางคนแนะนำว่าเครื่องดื่มผสมแอลกอฮอลล์เบาบางไม่เป็นอันตรายต่อลูกน้อยในครรภ์ หากแต่เราลองมาดูผลเสียจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เพื่อเป็นการช่วยคุณแม่คิดว่าทานแล้วจะไม่ดีกับร่างกายอย่างไร
ผลเสียจากการดื่มแอลกอฮอล์ระหว่างตั้งครรภ์
ทั้งนี้การดื่มแอลกอฮอล์ไม่ว่าจะปริมาณน้อยแค่ไหนก็ไม่ปลอดภัยในระหว่างตั้งครรภ์ เพราะรกสามารถกรองแอลกอฮอล์ที่ส่งผ่านไปสู่ตัวทารกไม่ได้ทั้งหมด ยังคงมีเปอร์เซ็นต์หลงเหลือไปถึงตัวทารก จึงไม่ควรดื่มแม้แต่น้อยนิดแค่ไหนก็ตามจะส่งผลเสียต่อสุขภาพของทารกในครรภ์ ซึ่งอาจพบอาการผิดปกติที่เป็นผลจากแม่ดื่มแอลกอฮอล์ขณะตั้งครรภ์เรียกว่า FASD หรือ Foetal alcohol spectrum disorder ดังต่อไปนี้
คุณแม่ที่ดื่มแอลกอฮอล์ปริมาณมากระหว่างตั้งครรภ์เสี่ยงเกิดอาการแอลกอฮอล์ซินโดรม (FAS) ที่เป็นสาเหตุให้ทารกเกิดความผิดปกติบนใบหน้า นิ้วหรือแขนขา รวมถึงไต หัวใจ ซึ่งอาจรุนแรงถึงขั้นต้องยุติการตั้งครรภ์ หรืออาการแอลกอฮอล์ซินโดรมบางส่วน (pFAS) ความผิดปกติคล้ายกันแต่ไม่ครบทุกอย่างตามเกณฑ์ของ FAS ขณะเดียวกันยังมีความผิดปกติจากแอลกอฮอล์ที่เรียกว่า ARBD เกิดขึ้นทั้งทางกายภาพ สังเกตได้จากรูปร่างหน้าตา รวมถึงความบกพร่องของระบบประสาท สติปัญญา และพฤติกรรม
ทารกที่เคยได้รับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ขณะอยู่ในครรภ์อาจเกิดอาการผิดปกติหลายอย่าง ได้แก่ ระดับไอคิวต่ำกว่าเกณฑ์ น้ำหนักแรกคลอดต่ำกว่ามาตรฐาน คลอดก่อนกำหนด เป็นเด็กสมาธิสั้น เรียนรู้ช้า ผลของแอลกอฮอล์ยับยั้งการดูดซึมกรดโฟลิกและธาตุเหล็ก รวมถึงยับยั้งการดูดซึมแคลเซียมในร่างกายแม่และเด็ก ซึ่งล้วนเป็นสารอาหารสำคัญต่อการพัฒนาและการเติบโตอย่างแข็งแรงสุขภาพดีค่ะ
ทางเลือกปลอดภัยที่สุด
ในระหว่างตั้งครรภ์ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เลยค่ะ โดยธรรมชาติแล้วการเลิกเหล้าเบียร์ระหว่างตั้งครรภ์ไม่ใช่เรื่องยาก โดยเฉพาะในช่วงตั้งครรภ์ไตรมาสแรก คุณแม่มีอาการแพ้ท้อง คลื่นไส้อาเจียนสิ่งที่รับประทานเข้าไปเกือบทุกอย่าง หลังเริ่มเข้าสู่ช่วง ตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 2 อาจรู้สึกดีขึ้น ไม่แพ้ท้องหนักเหมือนเดิม อาจนึกอยากดื่มนิดหน่อย คุณแม่ไม่ต้องรู้สึกผิดหรือกังวลมากเกินไปถ้าเผลอดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงไตรมาสแรก เพียงแต่เตือนตัวเองว่าจะเลิกดื่มจนกว่าลูกจะคลอด
ลองเปลี่ยนมาดื่มแอลกอฮอล์เป็นน้ำโซดามะนาวสด ใบมะนาวหรือใบสะระแหน่แทนนะคะ เปลี่ยนพฤติกรรมปาร์ตี้กินเหล้าเย็นวันศุกร์เป็นกิจกรรมคลายความเครียดอื่น ๆ อาบน้ำอุ่น ทำสปา หรือเดินเล่นท่ามกลางธรรมชาติ ทางที่ดีคือควรให้คู่สมรสของคุณแม่สนับสนุนแผนเลิกเหล้าไปด้วยกันเลยยิ่งดี
อาการ FAS หรือ Fetal alcohol syndrome เป็นอาการของทารกที่จะเห็นความผิดปกติได้ชัดเจนจากรูปร่างหน้าตา ริมฝีปากด้านบนจะบางกว่าปกติ ร่องของริมฝีปากจะเรียบ หนังที่หัวตาหนามาก ระยะห่างระหว่างตาจะแคบกว่าปกติ จมูกแบนแต่ปลายจมูกเชิด นิ้วและแขนขามีลักษณะผิดปกติ
นอกจากนี้ ยังมีลักษณะอวัยวะภายในที่ผิดปกติ เช่น หัวใจเต้นช้า ไตทำงานบกพร่อง สมองพัฒนาช้า ส่วนสูงหรือน้ำหนักน้อยกว่าเด็กแรกเกิดทั่วไป ความสามารถในการจดจำ การเรียนรู้ช้า การสื่อสารบกพร่อง ขาดสมาธิ การได้ยินหรือการมองเห็นภาพผิดปกติ เป็นต้น
อาการผิดปกติของทารกในครรภ์จากภาวะ FAS เกิดกับหญิงตั้งครรภ์ที่ไม่ได้หยุดดื่มจนมีอายุครรภ์ 4-6 สัปดาห์ หากคุณแม่ยังดื่มแอลกอฮอล์ไปจนกระทั่งพ้นไตรมาสแรก ซึ่งเป็นช่วงสร้างอวัยวะสำคัญ เช่น หัวใจ กระดูก สมอง ระบบประสาทตา และหู เด็กอาจมีความลักษณะพิการมากขึ้นก็เป็นได้ค่ะ
การรักษาอาการ FAS ขึ้นอยู่กับความรุนแรงที่เป็น ไม่ว่าจะเป็นความบกพร่องทางร่างกายและสติปัญญา อาจจะต้องใช้ยาร่วมกับการเข้ากลุ่มบำบัด นอกจากนี้พ่อแม่ต้องเข้าอบรมเรื่องการเลี้ยงดูเด็กที่มีความบกพร่อง เพราะความสามารถในการสนองตอบและการเรียนรู้ของเด็กที่เป็นเหยื่อแอลกอฮอล์จะแตกต่างจากเด็กทั่วไปได้ค่ะ
